Alles dat je wil weten over de thermostaat

Alles dat je wil weten over de thermostaat

De thermostaat is een van die super multifunctionele apparaatjes die we eigenlijk als vanzelfsprekend beschouwen en waar we ontzettend veel gemak van hebben. Achter het op zich kleine kastje, dat zich meestal in de woonkamer bevindt, gaat echter een serieuze techniek schuil. Laten we beginnen met eens te kijken wat een thermostaat eigenlijk precies is. “Thermos”, ook wel bekend van thermoskan, betekent in het oud-Grieks warmte. Het tweede gedeelte van het woord is afgeleid van “statos” en staat voor stabiel of stilstaand. De thermostaat is dus niets meer of minder dan een “warmtestilzetter”. De thermostaat vinden we niet alleen terug als commando-unit van de centrale verwarming, maar ook in alle andere soorten koel- en verwarmingsapparatuur. 

Warmte meten en reguleren

Het belangrijkste onderdeel van de thermostaat is de ingebouwde thermometer. Hiermee wordt de warmte in huis gemeten, waarna het apparaat reageert met het aansturen van de ketel. De aansturing van de verwarmingsinstallatie gaat modulerend of volgens het aan/uit principe. Modulerende verwarmingsregelingen zien we voornamelijk bij hoogrendementsketels. De branderactiviteit wordt hier aangepast aan de aangegeven warmtebehoefte. Bij het aan/uit systeem geef je de ketel met een draai aan de thermostaatknop alleen de opdracht tot het wel of niet branden. Kamerthermostaten kennen we in bekabelde of draadloze vorm. Bekabelde thermostaten hebben als voordeel dat je een stabielere verbinding hebt met het warmteapparaat. Daar staat tegenover dat de draadloze thermostaat een beter referentiepunt geeft, omdat je hem kan plaatsen waar je wilt.

Soorten huisthermostaten

Was vroeger de thermostaat niet meer dan een klein kastje met een draaibare knop, tegenwoordig gaat het assortiment veel verder. Naast handbedienbare verwarmingsthermostaten maken we ook steeds meer gebruik van thermostaatkranen op radiatoren en van de slimme thermostaat.

• Kamerthermostaten zijn de meest simpele warmteregelaars. Je bedient ze handmatig, ze zijn goedkoop in aanschaf en geschikt voor elke situatie.
• Klokthermostaten beschikken over een instelbaar programma. Het zijn thermostaten waar, eenmaal goed ingesteld, je vrijwel geen omkijken meer naar hebt.
• Wifithermostaten zijn de nieuwste soort huisthermostaten en te bedienen middels een app. Een wifithermostaat behoort, evenals de klokthermostaat, tot de slimme thermostaten. Doordat je de controle behoudt, stook je nooit teveel. Mocht je onverhoopt een keer later thuiskomen, kan je de cv-instelling via de app veranderen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een gewone thermostaat, deze kan dat niet. Deze thermostaat analyseert en meldt zelf zijn storingen plus dat hij ook zelf zijn updates automatisch installeert.
• De e thermostaat is een via internet bedienbare slimme thermostaat die via een thermostaatkabel van stroom wordt voorzien vanuit de verwarmingsketel. Ondanks dat deze uitvoering via internet te bedienen is, werken de huidige modellen helaas (nog) niet volledig zelfstandig via wifi. De stroomvoorziening die hiervoor op de cv ketels beschikbaar is, is namelijk niet voldoende om een wifi-ontvanger zonder adapter van stroom te voorzien. De gegevensoverdracht van de e thermostaat vindt plaats middels het ICY-net (propriety protocol, 868 MHz) via een Hub met AES Encryptie. De Hub wordt vervolgens met een kabel aan de internetrouter gekoppeld.
• Multi-zone thermostaat is een slimme warmteregelaar die een heel andere dimensie geeft aan het verwarmen van de woning. Bij dit type wordt de warmte niet in de hoofdruimte bepaald, maar onafhankelijk in elk vertrek.

Werking van een radiatorthermostaatkraan

Een thermostaatkraan is een afsluiter op de radiator die automatisch een vooraf ingestelde kamertemperatuur handhaaft. Deze thermostatische radiatorafsluiter werkt op een in de kraankop verwerkt uitzetelement. Dit uitzetelement bestaat uit een wasbolletje of een vloeistof. Door het uitzetten en krimpen van het element wordt de toevoer van het cv water in de radiator vrijgelaten of geknepen. Radiatorkranen met een ingebouwde thermostaat hebben geen afleesbaar display, maar beschikken over een waardeverdeling op de knop, waarmee je de warmte instelt. Vaak is dit van 1 t/m 5. Met een thermostaatkraan heeft een kamer een veel constantere temperatuur. Doordat er ook geen warmte-overschot ontstaat, omdat de kraan automatisch dichtgaat bij de ingestelde warmtewaarde, zijn thermostaatkranen stukken zuiniger in het gebruik dan traditionele radiatorkranen. Door het gebruik van een thermostatische radiatorafsluiter kan je rekening houden met een energiebesparing die zo ligt rond de 5% op jaarbasis.

Waar let je op bij de installatie van een thermostaatkraan?

Zoals bekend stijgt warme lucht. Op het moment dat je een thermostatische kraan aan de bovenzijde van de radiator plaatst, zal hij al dichtgaan voordat de ruimte op temperatuur is. Nog een belangrijk punt waar je bij de installatie van een radiatorkraan met ingebouwde thermostaat rekening mee houdt, is de positionering. Voor een optimale werking monteer je een thermostaatkraan horizontaal. In deze positie zal het wamte-element niet beïnvloed worden door de warmte die door de radiator zelf afgegeven wordt. Tot slot, alhoewel dat eigenlijk niet meer dan vanzelfsprekend is, is het van belang dat de kraan niet gehinderd wordt door obstakels zoals een gordijn of een handdoek, indien het een designradiator in de badkamer betreft.

Werking van multizone verwarming

Multizone verwarming is een systeem dat net een stapje verder gaat dan een gewone slimme thermostaat. Net als bij een thermostaatkraan kan je met multizone verwarming de temperatuur per afzonderlijke ruimte instellen. Het grootste verschil met thermostatische radiatorkranen is dat deze niet direct de ketel aansturen. Is dus in de hoofdruimte waar gemeten wordt geen warmtevraag, dan zullen ook de radiatoren in de andere kamers niet voorzien worden van warm water.

Om een goed functionerend multizone verwarmingssysteem aan te hebben, kan je niet zonder een thermostaat die is aangesloten op een huisautomatiseringsinstallatie. Hiervoor vraagt de cv installatie om de volgende aanpassingen:

• Een extra boilerschakelaar op de cv ketel. Deze dient om de z-wave commando's uit de controller te kunnen ontvangen.
• Op elke radiator een thermostaatkraan.
• In elk vertrek een afzonderlijke thermostaat aan de wand

Daarnaast dient er een script geschreven te worden met een omloop van een x-aantal minuten. Op deze manier zal voortdurend de warmtestatus gemeten worden, zodat de ketel zijn warmte af gaat geven bij warmtevraag in een van de vertrekken.

Hoe kies je de juiste thermostaat?

Wanneer je erover denkt om een andere thermostaat aan te schaffen, moet je eerst weten welke soort cv ketel je hebt. Niet elk type is namelijk op elke soort cv ketel aan te sluiten. Afgezien van de eenvoudige aan/uit thermostaat die is geschikt voor alle typen ketels. Heb je een modulerende ketel en wil je ook warmteprogramma's in kunnen stellen? Dan kan je kiezen voor een klok- of een slimme thermostaat. De eerstgenoemde types werken met een thermostaatknop of tiptoetsen en de slimme thermostaten zijn volledig digitaal. Omdat er oneindig veel merken en typen thermostaten zijn, raden we je aan om, voordat je tot aankoop van een nieuwe thermostaat overgaat, eerst een vergelijk te doen via een belangenbehartiger voor consumenten.